KOMPLIKISMO

Fonto: twitter.com.berbagisesama
berbagi estas bela indonezia vorto, kiu
signifas «dividi ion kun iu», ekzemple,
berbagi kamar dengan orang lain
(«dividi ĉambron kun alia persono»).

De tempo al tempo revenas la demando, kiel vortumi en Esperanto la ĉiutagan koncepton, kiun oni esprimas i.a. per to share, partager, compartir, partilhar kaj berbagi en la angla, franca, hispana, portugala kaj indonezia, respektive. Tiam oni ordinare proponas tiun aŭ alian vorton aŭ esprimon, oni debatas kaj argumentas, oni defendas sian ĉevaleton kaj atakas aliulan, kaj, tre ofte, oni venas al nenia konkludo...

Cetere, ŝajnas, ke ne nur en Esperantujo oni baraktas por esprimi la menciitan koncepton. Antaŭ nelonge ankaŭ ĉe fejsbuka Interlingua-grupo oni longe diskutis la aferon kaj... venis al nenia konkludo! Verdire, en Interlingua funkcias la t.n. regula de tres («regulo de tri»). Tio signifas, ke, se ia vorto troviĝas samforme kaj samsignife en almenaŭ tri el la fontlingvoj (latina, itala, hispana/portugala, franca, angla, germana, rusa), ĝi tuj akiras pasporton en la regnon de Interlingua. Tamen la fontlingvoj tute ne akordas ĉi-punkte, kaj eĉ la portugala kaj la hispana — kiuj ordinare tre similas inter si leksike — prezentas malsamajn formojn: partilhar kaj compartir, respektive...

Nu, la afero ŝajnas unuarigarde komplika, sed en la praepoko de Esperanto Zamenhof ne hezitis skribi kristale-klare:

Ni dividas kun niaj legantoj ankoraŭ kelkajn aliajn konsilojn, ricevitajn de niaj amikoj. (La Esperantisto 1891, n-ro 3, p. 20, represita en Originala Verkaro, p. 101)

Jen do! Simple kaj nature! Ora epoko, kiam Esperanto ankoraŭ funkciis iom “virge”, kiam oni libere kaj ĝoje ĉerpis el interna puto kaj ne timis konstantan grumbladon kaj zoilan intervenon de Doktoro Okulvitro (laŭ sprita vortumo de Kalocsay). Nun ni disponas amason da vortaroj, gramatikoj, lerniloj kaj alioj, kaj multaj nazoj flaras, multaj okuloj gvatas. Ĉiu timas erari kaj mispaŝi, neniu emas riski, kaj oni facile falas en densan reton de komplikismo kaj neelĉerpebla komentismo. Kaj tiel nia Esperanto, ja pli riĉa kaj bunta ol antaŭe, fariĝas tamen ankaŭ tro stiligita kaj malpli surpriza, malpli spontana, do malpli ĉarma...